Województwo nowogródzkie

Po raz pierwszy jednostkę administracyjną o nazwie „województwo nowogródzkie" utworzono na terenach Wielkiego księstwa Litewskiego w 1501 r. Od nowego podziału administracyjnego w 1566 składało się z trzech powiatów: wołkowyskiego, słonimskiego i nowogródzkiego. W trakcie trzeciego rozbioru zostało wchłonięte przez Rosję i ulegało ciągłym przemianom administracyjnym. W 1843 dokonano ostatecznego podziału między gubernie: wileńską, grodzieńską i mińską. Podział ten dotrwał do 1919, kiedy to tereny Kresów Wschodnich zostały odzyskane przez II Rzeczpospolitą.

Podział administracyjny województwa nowogródzkiego II Rzeczypospolitej

Herb województwa nowogródzkiego 4 lutego 1921 sejm uchwalił ustawę o unormowaniu stanu prawno-politycznego na ziemiach przyłączonych do Rzeczypospolitej przez Traktat Ryski. Ustawa ta powoływała do życia nowe jednostki administracyjne na Ziemiach Wschodnich — województwa: nowogródzkie, poleskie i wołyńskie. Utworzone w ten sposób województwo nowogródzkie składało się z 11 powiatów. Jednak już w lipcu 1922 cztery północne powiaty: brasławski, duniłowicki (późniejszy postawski), dziśnieński i wileński, zostały przyłączone do nowo tworzonego województwa wileńskiego. Później granice województwa ulegały już niewielkim zmianom, najważniejszą z nich było wydzielenie w 1929 z powiatu lidzkiego nowego powiatu szczuczyńskiego.

Województwo nowogródzkie - powiaty i większe miasta i miasteczka

Według ostatniego przed II wojną podziału administracyjnego z l kwietnia 1932, województwo nowogródzkie dzieliło się na osiem powiatów: nowogródzki, lidzki, szczuczyński, słonimski, baranowicki, nieświeski, stołpecki, wołożyński i zajmowało obszar 22 966,2 km2 (co stanowiło ok. 6% ogólnej powierzchni II Rzeczpospolitej). Posiadało 87 gmin wiejskich. Na długości 170 km graniczyło od wschodu z ZSRR, od zachodu z województwem białostockim, od północy z wileńskim, a od południa z poleskim.

Miejscowości i ludność

Województwo nowogródzkie było jedynym w II Rzeczypospolitej, które nie posiadało żadnego miasta wydzielonego z powiatu, co świadczy o braku na tym terenie znaczniejszych ośrodków miejskich. Bardzo słabe zurbanizowanie tego województwa potwierdza istnienie tylko 10 miast niewydzielonych. Z większych miast należy wymienić: Lidę, Słonim, Nowogródek, Nieśwież, Kleck, Baranowicze, Lachowicze, Stolpce, Wołożyn.

Miasteczek było w województwie nowogródzkim siedemdziesiąt jeden. W skład gmin wiejskich województwa nowogródzkiego, oprócz miasteczek, wchodziły również: wsie, okolice szlacheckie, zaścianki, folwarki, kolonie, osady, osady fabryczne i młyńskie, leśniczówki, plebanie, stacje i przystanki kolejowe.

Województwo nowogródzkie należało do najmniej zaludnionych w Polsce, chociaż pod względem obszaru zajmowało 10 miejsce. Według danych drugiego spisu, mającego miejsce w 1931, województwo zamieszkiwało l 056 780 osób, czyli 3,3% ogółu ludności II Rzeczypospolitej.

Według:
Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej: województwo nowogródzkie
Wydawnictwo DIG, Warszawa 2008

Wiadomości:

Jestem córką Heleny Czajko, Moja Babcia (mama Heleny)to Maria Szynter z domu Piwowarczyk/ Helena urodziła się w PLECHOWIE 20 wrzesnia 1912 r. Prawdopodobnie miała siostrę Natalię i Agatę. Szukam kontaktu z rodziną Piwowarczyk, bo moja mama nie pozostawiła żadnych dokumentów.
Do 1945 r mieszkała w Nowogródku, a potem przyjechała z rodziną do Polski i zamieszkali w Stargardzie Szczecińskim.Proszę o kontakt.... > > >

Хочу узнать про своего дедушку и бабушку... > > >

chciałabym uzyskać wiadomość o Tatianie Arłukiewicz, ze wsi Korsaki.... > > >

Poszukuje informacji o moich przodkach mój dziadek Eliasz Zagusta inwalida wojenny posiadał kartę ewakuacyjną i ksiązeczkę inwalidzką wydaną przez PUR w Stołpcach .Nic nie jest mi wiadomo o rodzicach dziadka.... > > >

posiadam informacje na temat 4 osób o nazwisku Wołynuiec ktore urodziły się w Romaszkańcach. Mój tel. 604055393... > > >

Szukam kontaktu z osobami, które mogą coś wiedzieć na temat moich przodków tj. Babcia Janina Chmielewska rod. Bukowska i jej siostra Helena Norko rod. Bukowska urodziły się w Romaszkańcach w latach 1909-1915. Ich rodzice nazywali się Joanna (Johanna) SINKO (Sinka) a ojciec Ignacy Bukowski. Wiem że nazwiska Bukowski/a powtarzają się w tej miejscowości i może ktoś z krewnych również szuka korzeni rodowych :) więc proszę o kontakt 604055393.

... > > >

Dzień dobry,
poszukuję informacji o rodzinie ze strony mojej Prababci Bronisławy, z domu Tarędź (lub Taręcz lub Tarencz). Wiem, że Prababcia urodziła się w Sontakach w 1913r., a część jej rodziny przeniosła się też do Lidy. Czy są Państwo w stanie udzielić mi jakichś informacji na temat ksiąg parafialnych z okresu XIXw. i początku XXw. prowadzonych w parafii w Sontakach?
Z góry bardzo dziękuję za odpowiedź.

Pozdrawiam serdecznie
Paula Mikołajczyk... > > >

Nazwisko: Marmajewski wieś Choroszewicze do r.1940... > > >

Добрый день! Интересуют сведения о моих родственниках проживавших в д.Зарой Гродненской области. Самое давнее, что мне известно, что мой прадед Сас Степан Фабьянович (ориентировочно 1879г.р.) там проживал. А вот о его родителях, да и вообще там ли он родился ничего не известно. Буду благодарен любой информации.... > > >