Po raz pierwszy jednostkę administracyjną o nazwie „województwo nowogródzkie" utworzono na terenach Wielkiego księstwa Litewskiego w 1501 r. Od nowego podziału administracyjnego w 1566 składało się z trzech powiatów: wołkowyskiego, słonimskiego i nowogródzkiego. W trakcie trzeciego rozbioru zostało wchłonięte przez Rosję i ulegało ciągłym przemianom administracyjnym. W 1843 dokonano ostatecznego podziału między gubernie: wileńską, grodzieńską i mińską. Podział ten dotrwał do 1919, kiedy to tereny Kresów Wschodnich zostały odzyskane przez II Rzeczpospolitą.
Podział administracyjny województwa nowogródzkiego II Rzeczypospolitej
4 lutego 1921 sejm uchwalił ustawę o unormowaniu stanu prawno-politycznego na ziemiach przyłączonych do Rzeczypospolitej przez Traktat Ryski. Ustawa ta powoływała do życia nowe jednostki administracyjne na Ziemiach Wschodnich — województwa: nowogródzkie, poleskie i wołyńskie. Utworzone w ten sposób województwo nowogródzkie składało się z 11 powiatów. Jednak już w lipcu 1922 cztery północne powiaty: brasławski, duniłowicki (późniejszy postawski), dziśnieński i wileński, zostały przyłączone do nowo tworzonego województwa wileńskiego. Później granice województwa ulegały już niewielkim zmianom, najważniejszą z nich było wydzielenie w 1929 z powiatu lidzkiego nowego powiatu szczuczyńskiego.
Według ostatniego przed II wojną podziału administracyjnego z l kwietnia 1932, województwo nowogródzkie dzieliło się na osiem powiatów: nowogródzki, lidzki, szczuczyński, słonimski, baranowicki, nieświeski, stołpecki, wołożyński i zajmowało obszar 22 966,2 km2 (co stanowiło ok. 6% ogólnej powierzchni II Rzeczpospolitej). Posiadało 87 gmin wiejskich. Na długości 170 km graniczyło od wschodu z ZSRR, od zachodu z województwem białostockim, od północy z wileńskim, a od południa z poleskim.
Miejscowości i ludność
Województwo nowogródzkie było jedynym w II Rzeczypospolitej, które nie posiadało żadnego miasta wydzielonego z powiatu, co świadczy o braku na tym terenie znaczniejszych ośrodków miejskich. Bardzo słabe zurbanizowanie tego województwa potwierdza istnienie tylko 10 miast niewydzielonych. Z większych miast należy wymienić: Lidę, Słonim, Nowogródek, Nieśwież, Kleck, Baranowicze, Lachowicze, Stolpce, Wołożyn.
Miasteczek było w województwie nowogródzkim siedemdziesiąt jeden. W skład gmin wiejskich województwa nowogródzkiego, oprócz miasteczek, wchodziły również: wsie, okolice szlacheckie, zaścianki, folwarki, kolonie, osady, osady fabryczne i młyńskie, leśniczówki, plebanie, stacje i przystanki kolejowe.
Województwo nowogródzkie należało do najmniej zaludnionych w Polsce, chociaż pod względem obszaru zajmowało 10 miejsce. Według danych drugiego spisu, mającego miejsce w 1931, województwo zamieszkiwało l 056 780 osób, czyli 3,3% ogółu ludności II Rzeczypospolitej.
Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej: województwo nowogródzkie
Wydawnictwo DIG, Warszawa 2008
Wiadomości:
Пожалуйста, напишите повторно helena0742@gmail.com... > > >
Добрый день, есть возможность запросить метрику и как это сделать?... > > >
Jestem synem IGNACEGO PIŁATOWICZA
ur.24.kwietnia 1921r.ur Nowa Wieś ( powiat Brasław)s. Piotra i Anny Czajkowskiej ojciec miał rodzeństwo siostrę Weronikę i najprawdopodobniej brata Stanisława oraz siostrę Marysię.ok.1943 r został wywieziony do Niemiec.gdzieś w okolice Drezna, na roboty.Powrucił w marcu 1945 r.Ożenił się w Habotkach z Eugenią zd. Łazarecka. Oczekiwałbym informacji na temat rodziny mojego Ojca....... > > >
Witam pochodzę z rodziny Sokołowiczów i Karwowskich z Sokołów
Mój dziadek Henryk Sokołowicz i babcia Helena z domu Karwowska, po ll wojnie wyjechali do Polski w 1946r z dziećmi
W 2019r zawiozłam mamę do Sokołów. Miała 11 lat jak po wojnie z rodzicami i rodzeństwem wyjechała
Pozostał tam chyba brat dziadka, który miał syna Karolka, którego zastrzelili pod koniec lat czterdziestych ... > > >
Kleck 1939r. Uprawnienie Rządowe nr 250 Dnia 14 grudnia nadano uprawnienie rządowe na okres czasu do dnia 5 lutego 1956r. jako uzupełnienie uprawnienia rządowego Nr 219. Spółce Firmowej "Najfeld i Szereszewski" w Nieświeżu , województwo nowogródzkie na przetwarzanie, przesyłanie i rozdzielanie energii elektrycznej w mieście Klecku wraz z koszarami Korpusu Ochrony Pogranicza, wsiami: Iwanowo, Łań i Wojniłowicze , wsi im okolicy Osmołowo, folwark Alba w gminie łańskiej i we wsi Kosmowicze w gminie kleckiej, powiatu nieświeskiego, województwa nowogródzkiego
Postanowienia uprawnienie rządowego Nr 219 stosują się do przedmiotu uprawnienia niniejszego. Na podstawie Mi... > > >
Здравствуйте, на сайте radzima размещены только индексы МК с указанием архива. Если дело есть онлайн, то будет ссылка в виде фотоаппарата на сторонний ресурс. ... > > >
Dzien dobry.
Poszukuje jakichkolwiek informacji o rodzinie Kraszewskich z Nieswieza.
Moja babcia, Irena, wraz z siostra oraz matka (Kraszewscy) zostali w trakcie wojny zeslani na Sybir. Po wojnie wrocili do Polski.
Moj pradziadek byl wlascicielem mlynu oraz czegos w rodzaju PKSu (transport publiczny) w Nieswiezu.
Moj pradziadek przezyl wojne, wiem, ze w Nieswiezu w dalszym ciagu mieszka rodzina Kraszewskich, chcialabym sie z nimi skontaktowac. ... > > >
Добрый день! Моя бабушка, Толкач Зинаида, в девичестве Курочка, и ее сестра - Курочка Раиса родом из деревни Писклюки. ... > > >
The 1905 metric book for this church is in NIAB Grodno.... > > >
Moja Babcia Melania Dąbrowska z domu Ambrożuk (Ambrożewicz) urodziła się 9 czerwca 1905 r. Wspominała o Pieńcieniszkach. Może coś zachowało się w księgach metrykalnych.
Pozdrawiam
Zbigniew Dąbrowski
... > > >
