Województwo nowogródzkie

Po raz pierwszy jednostkę administracyjną o nazwie „województwo nowogródzkie" utworzono na terenach Wielkiego księstwa Litewskiego w 1501 r. Od nowego podziału administracyjnego w 1566 składało się z trzech powiatów: wołkowyskiego, słonimskiego i nowogródzkiego. W trakcie trzeciego rozbioru zostało wchłonięte przez Rosję i ulegało ciągłym przemianom administracyjnym. W 1843 dokonano ostatecznego podziału między gubernie: wileńską, grodzieńską i mińską. Podział ten dotrwał do 1919, kiedy to tereny Kresów Wschodnich zostały odzyskane przez II Rzeczpospolitą.

Podział administracyjny województwa nowogródzkiego II Rzeczypospolitej

Herb województwa nowogródzkiego 4 lutego 1921 sejm uchwalił ustawę o unormowaniu stanu prawno-politycznego na ziemiach przyłączonych do Rzeczypospolitej przez Traktat Ryski. Ustawa ta powoływała do życia nowe jednostki administracyjne na Ziemiach Wschodnich — województwa: nowogródzkie, poleskie i wołyńskie. Utworzone w ten sposób województwo nowogródzkie składało się z 11 powiatów. Jednak już w lipcu 1922 cztery północne powiaty: brasławski, duniłowicki (późniejszy postawski), dziśnieński i wileński, zostały przyłączone do nowo tworzonego województwa wileńskiego. Później granice województwa ulegały już niewielkim zmianom, najważniejszą z nich było wydzielenie w 1929 z powiatu lidzkiego nowego powiatu szczuczyńskiego.

Województwo nowogródzkie - powiaty i większe miasta i miasteczka

Według ostatniego przed II wojną podziału administracyjnego z l kwietnia 1932, województwo nowogródzkie dzieliło się na osiem powiatów: nowogródzki, lidzki, szczuczyński, słonimski, baranowicki, nieświeski, stołpecki, wołożyński i zajmowało obszar 22 966,2 km2 (co stanowiło ok. 6% ogólnej powierzchni II Rzeczpospolitej). Posiadało 87 gmin wiejskich. Na długości 170 km graniczyło od wschodu z ZSRR, od zachodu z województwem białostockim, od północy z wileńskim, a od południa z poleskim.

Miejscowości i ludność

Województwo nowogródzkie było jedynym w II Rzeczypospolitej, które nie posiadało żadnego miasta wydzielonego z powiatu, co świadczy o braku na tym terenie znaczniejszych ośrodków miejskich. Bardzo słabe zurbanizowanie tego województwa potwierdza istnienie tylko 10 miast niewydzielonych. Z większych miast należy wymienić: Lidę, Słonim, Nowogródek, Nieśwież, Kleck, Baranowicze, Lachowicze, Stolpce, Wołożyn.

Miasteczek było w województwie nowogródzkim siedemdziesiąt jeden. W skład gmin wiejskich województwa nowogródzkiego, oprócz miasteczek, wchodziły również: wsie, okolice szlacheckie, zaścianki, folwarki, kolonie, osady, osady fabryczne i młyńskie, leśniczówki, plebanie, stacje i przystanki kolejowe.

Województwo nowogródzkie należało do najmniej zaludnionych w Polsce, chociaż pod względem obszaru zajmowało 10 miejsce. Według danych drugiego spisu, mającego miejsce w 1931, województwo zamieszkiwało l 056 780 osób, czyli 3,3% ogółu ludności II Rzeczypospolitej.

Według:
Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej: województwo nowogródzkie
Wydawnictwo DIG, Warszawa 2008

Wiadomości:

Czy kros moze mi udzielic wskazowek gdzie mozna znalesc metryki z Kunosy?... > > >

CZy ktos sie orientuje gdzie mozna znalesc metryki z tej wsi?... > > >

witam, moja rodzina to sergiej, czarnuszewicz, siewko i magnuszewscy. Jezeli ktos zna moge porozmawiac :)... > > >

Может у вас есть информация, о семья кот проживал на территории Forwark и Village Dorogowo девятнадцатого века... > > >

W szkole w Saskiej Lipce pracował jako kierownik do czasu aresztowania mój dziadek Józef Godycki - Ćwirko, a jego żona Maria była tam również nauczycielką. Dziadek zmarł w łagrze w 1940 r., babcia została ze swoimi dziećmi zesłana do Kazachstanu.Zmarła w 1949 r. w Poznaniu. Poszukuję informacji, czy z czasów ich pracy (czasy przedwojenne) zachowały się jakieś pamiątki, zdjęcia uczniów, nauczycieli tej szkoły. Może ktoś ma u siebie i mógłby udostępnić, opublikować?... > > >

poszukuje jakiejkolwiek wiadomosci o rodzinie mojego dziadkaStanislaw Dolezalek tory mieszkal w Nowej Myszy w latach 30-tych jego zona nazywala sie Maria Prez ,byl wojskowym.Bardzo dziekuje za kazda wiadomosc... > > >

Юлия Ярмола, проживающая в настоящее время в Республика Польша разыскивает любую информацию о своих родственниках с фамилиями РЕВКОВСКИЙ, БУТКЕВИЧ, ОРЖЕЛЬСКИЙ (или АРЖЕЛЬСКИЙ) проживающих и проживавших в НОВОГРУДКЕ и его окрестностях, в ГОРОДИЩЕ, в БРИКСИЧАХ, в бывших фольварках Молчадского прихода ЛЮШНЁВО, ДОБРОПОЛЬ, НОВИНЫ, МАРЫСИН, КАРОЛИН, сельской гмине СТОЛОВИЧИ и их окрестностях.
Юлин прапрадед Иосиф Оржельский (Jozef Orzelskij (или Arrzelskij)) родился между 1800 – 1805 годами. Согласно ревизской сказке имения Городище он (Jozef Orzelskij) в 1858 году проживал в имении Городище (Gorodiszcze) с женой Анной (или Барбарой), сыновьями 1). Казимиром, 2). Станиславом и дочерьми 3). Софией и 4). Мальвиной. Про жену Иосифа Оржельского – Анну ничего не известно, даже её девичьей фамилии.... > > >

W Bojarach Wielkich urodziłem się w domu Babci Justyny Dziemidowicz / dziadek zmarł w 1916 roku/ a jak z opowieści pamietam Rodzina Kiżuków miała z nami dom / siedlisko/ po sasiedzku.... > > >