2017-10-04 Elżbieta Przybylska

W majątku Dominikowo, w r. 1869 urodził się Szymon Martyni, syn Eleonory i Ferdynanda (zarządcy majątku?)reply

2015-02-10 Andrzej Sitarski

Dominikowo
W roku 1806 Antoni Szczuka nabył majątek Nowy Dwór od Fryderyka von Kuhlen’a. Zabudowania folwarczne w Dominikowie zostały zbudowane prawdopodobnie w połowie XIX w. przez Dominika Szczukę, ówczesnego właściciela majątku Nowodwory. Nazwa pochodzi zapewnie od imienia właściciela.
W dokumentach z 1864 r. wzmiankowano Kacpra Murawskiego, pisarza prowentowego z folwarku Dominikowo. W księgach parafialnych i wojskowych wymieniono urodzonych w Dominikowie:
- Konstantego Tenderendę s. Jana i Zofii z d. Prażmo (29 III 1870 zm. 05 VIII 1873)
- Stanisława Wojno s. Tomasza i Teofili z d. Zabuska (22 VIII 1870)
- Józefa Godlewskiego s. Gracjana i Franciszki z d. Bryc (16 III 1878 zm. 04 XII 1878)
- Józefa Kocha s. Andrzeja i Marianny z d. Poświętna (07 IX1878)
- Stanisława Karpińskiego s. Józefa i Felicji z d. Samulska (14 VI 1881)
Inne zapisy informują, że:
- 27 VIII/8 IX 1899 r. zgłoszono w Kuczynie śmierć dwumiesięcznego Kazimierza, syna Jana Tenderendy i Zofii z Krystosiaków
- podobna informacja z dnia 6/18 IX 1899 r. dotyczy sześcioletniej Aleksandry, córki Jana Tenderendy i niezamężnej Adeli
- 2/14 VIII 1897 r. zmarła tu Bolesława Korycka (1 rok), córka Józefa i Marianny z domu Kolenko. Trzy miesiące później taki sam los spotkał ich 4-letnią córkę Joannę
W roku 1888 w folwarku żyło 130 mieszkańców. Zapewnie chodzi tu o wszystkich pracowników majątku Nowodwory, mieszkających w: Dominikowie, Murkach przy pałacu i czworaka w Kozarzach.
Przez pewien czas okoliczna ziemia była własnością Marii, córki hrabiny Ożarowskiej, która wyszła za mąż za Edmunda Szczukę. Ten nieodpowiedzialny człowiek przegrał część majątku w karty. Michał hrabia Starzeński, wspólnie z sąsiadem - Józefem Maruszewskim z Gródka, odkupili fragment utraconej ziemi. W 1906 r. właścicielką majątku o powierzchni 1126,7 ha w Dominikowie i Nowodworach była Elżbieta hr. Starzeńska. W roku 1921 w dobrach Nowodwory naliczono 4 domy i 96 mieszkańców.
Na podstawie ustawy z 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego wojewoda białostocki podzielił gminy na gromady. W gminie Klukowo gromadę taką tworzyły: wieś Nowodwory i folwarki: Dominikowo i Zaciszyn. Przed wojną majątek ten był zarządzany przez dwóch dzierżawców. Jeden z nich nazywał się Pieńkowski.
W 1939 r. sowiecka kawaleria wyrżnęła szablami liczące około 500 sztuk stado owiec. Wschodni okupanci urządzili tu polowe lotnisko i szkołę kadetów. Błyskawiczny atak niemiecki z czerwca 1941 r. spowodował, że ci i inni rozlokowani na pobliskim terenie sołdaci, zginęli w pobliżu wsi Trynisze.
Ewidencja z roku 1944 r. wykazała w Dominikowie ogólną powierzchnię gruntów ornych wynoszącą 145 ha. Wyszczególniono 15 ha gruntów klasy I, 120 ha klasy II i 10 ha klasy IV. Wszystkie podlegały opodatkowaniu. Nie stwierdzono gleb klasy III. Jest raczej pewne, że ocena jakości gleby była nazbyt optymistyczna.
Po II wojnie zabudowania dworskie w Dominikowie składały się z budynku mieszkalnego, przy którym znajdował się budynek gospodarczy. Teren między tymi budynkami był wyłożony brukiem. Około 100 m na północ znajdowały się: stodoła, obora i budynek, w którym przed wojną prowadzono, między innymi przetwórstwa mleka.
Na mocy dekretu PKWN, ogłoszonego 6 września 1944 r. majątek Nowodwory-Dominikowo o całkowitej powierzchni 358,60 ha został przejęty przez państwo dnia 21 listopada 1944 r. W Polsce Ludowej znajdujące się tam zabudowania były sukcesywnie dewastowane lub rozbierane. Między innymi cegły pochodzące z rozbiórki budynków dworskich zostały przeznaczone na rozbudowę szkoły w Klukowie. Ostatecznie przestały istnieć w latach 80-tych XX w. Ostatni mieszkańcy wyprowadzili się z części mieszkalnej na początku lat 70-tych XX w., głównie do Kozarzy i Ciechanowca. Pod koniec lat 70. XX w. urządzono tam śmietnisko gminne, działające do roku 2011.
W roku 1998, syn ostatniego przedwojennego właściciela majątku, Jan Starzeński, złożył wnioski o zwrot ponad 500 ha gruntów w: Klukowie, Dominikowie i Nowodworach oraz pałacu w Ciechanowcu. Ze względów prawnych postulat nie doczekał się realizacji. Wnioskodawca zmarł 30 czerwca 2010 r. w Warszawie. Pochowany na cmentarzu w Konstancinie-Jeziornej.
reply