Лагаза - вёска ў Лагойскім раёне Мінскай вобласці Рэспублікі Беларусь.
Для гэтага населенага пункта на сайце Radzima.net ёсць наступныя даныя:
геаграфічныя каардынаты мясцовасці і размяшчэнне вёскі Лагаза на падрабязнай старой мапе пачатку ХХ стагоддзя і сучасных мапах, а таксама на саталітарных здымках Google Maps - Google Мапы;
- адміністрацыйна-тэрытарыяльная прыналежнасць у складзе Расійскай імперыі (1900-я), БССР (1924-1926), Рэспублікі Беларусь (2017);
- праваслаўны прыход, да якога адносілася/адносіўся вёска Лагаза на пачатку ХХ стагоддзя;
за якія гады захаваліся метрычныя кнігі аб народжаных, уступаючых у шлюб і памерлых дадзенага прыходу;
- № фонду, вопісу, і адрас архіву, ў якім захоўваюцца метрычныя кнігі;
- імя ўладальніка і назва маёнтка, да якога належыла мясцовасць у сярэдзіне XIX стагоддзя;
Гэта інфармацыя даступна для зарэгістраваных удзельнікаў з Premium планам.
Пакінуць паведамленне
Паведамленні:
НЕВЯДОМЫЯ ГЕРОІ
Мала часу засталася да 9 мая, калі мы будзем адзначаць гадавіну Перамогі. Я адношу сябе да таго пакалення, якое называюць ,,Дзеці пераможцаў". Мы нарадзіліся пасля вайны, і гэта нашы бацькі перамаглі ў 1945 годзе ў той страшэннай вайне. Гэта толькі на першы погляд здаецца, што нашы бацькі ваявалі толькі супраць Германіі, а калі прыгледзіцца лепш, то мы ўбачым, што на Гітлера працавала ўся прамысловасць Заходняй Еўропы ды і ЗША няслаба яму дапамагала. З 1941 года прайшло 75 гадаў і каля нашых межаў у вайсковай форме стаяць ужо унукі і праўнукі тых, хто са зброяй ішоў на Савецкі Саюз. Заходніх банкіраў цікавяць толькі багацці, якія яны атрымліваюць праліваючы рэкі чалавечай крыві.
Многія пісалі аб гераічных учынках войнаў на франтах, аб славутых перадавіках, якія выраблялі на прадпрыемствах зброю, без якой не было бы перамогі ў вайне. Мне ж хочацца расказаць аб людзях, якія засталіся на тэрыторыі, якая была захоплена нямецкімі войскамі. Гэтыя людзі хаця і не трымалі ў руках зброю, але ж можна сказаць, што паклалі кожны сваю "цаглінку" у падмурак той Вялікай Перамогі, якую мы адзначаем 9 мая. Але каб многае зразумець, то патрэбна вярнуцца ў мінулае, амаль на стагоддзе назад.
Стагоддзе назад млынар, каваль і кравец былі самымі паважанымі людзьмі на вёсцы, а вёска Лагаза Лагойскага раёна не была выключэннем з гэтага. У Лагазе, недалека ад маентка, стаяў вадзяны млын, які спачатку арандаваў, а потым выкупіў Пётр Петракоўскі. У яго была дачка і чацьвёра сыноў. Вось з сынамі ён гэты млын удасканаліў: акрамя мукі пачалі вырабляць крупы і перапрацоўваць бульбу на крухмал. Па сутнасці, то атрымаўся міні-завод. Сям'я працавала многа і жыла няблага.
Дачку Юлію аддалі замуж за маладога краўца з вёскі Родзевічы, Іосіфа Бараноўскага, які разам са сваім бацькам Купрыянам і братам Міхаілам шыў адзенне для ўсёй акругі. Здаецца, што ўсё ішло добра, але вось у 1914 годе пачалася 1-я Сусветная вайна, потым была рэвалюцыя, грамадзянская вайна і да ўлады прыйшлі бальшавікі.
Пасля грамадзянскай вайны пачынаецца аднаўленне прамысловасці і сельскай гаспадаркі. У вёсцы Лагаза ў 1922 годзе на базе маёнтка памешчыка, які выехаў на Захад, ствараюць спачатку камуну, якая праіснавала каля трох месяцаў, а потым саўгас "Лагаза". Зразумела, што базай для стварэння калгасаў і саўгасаў сталі не толькі былыя маёнткі памешчакаў, але і маёмасць больш заможных сялян. Пётр Петракоўскі мог папасці ў разрад "кулакоў", але ад гэтага яго выратавала тое, што ніхто не ўмеў працаваць на гэтым млыне. Вось тады прадстаўнікі ўлады і прапанавалі яму, аднаму з першых, дабраахвотна аддаць маёмасць і працаваць на сваім млыне ў якасці рабочага саўгаса. Папярэдзілі, што калі ён не згадзіцца, то ўся сям'я будзе выслана. Так Пётр Петракоўскі стаў адным з першых працаўнікоў саўгаса "Лагаза", прыкладам для іншых вяскоўцаў пры ўзнаўленні разбуранай вайной гаспадаркі. Пазней двое яго сыноў сталі камуністамі, справа ў тым, што многія і на самой справе паверылі бальшавікам, што будзе будавацца справядлівае і сумленнае грамадства.
Былі людзі, якія зайздросцілі млынару. Аднойчы нехта напісаў данос у раённую міліцыю, што Пётр Петракоўскі - шкоднік, які хоча знішчыць саўгасных кароў. Для гэтага ён падсыпае ў муку бітае шкло. Неўзабаве прыехалі людзі ў шынэлях і пачалі рабіць вобыск на млыне. Там стаялі тры мяхі з мукой, у якой і сапраўды было бітае шкло. Невядома, чым бы ўсё скончылася, але млынар сцвярджаў, што ён не вінаваты, а гэта мука яго асабістая. Гэта пацвердзілі некалькі чалавек і ўпраўляючы гаспадаркай. Даносчык жа, падсыпаючы бітае шкло ў мяхі, проста не ведаў, што яны не саўгасныя.
Потым пачалася Вялікая Айчынная вайна. У першыя дні яе Пётр Петракоўскі пачаў гаварыць аднавяскоўцам, каб тыя хавалі каштоўныя рэчы і сельгасінвянтар ад акупантаў. Ён казаў, што немцы прыйшлі ненадоўга. Калі іх прагоняць, то патрэбна будзе зноў вырошчваць хлеб, а без прылад гэтага не зрабіць.
З гітлераўцамі ў Лагойск прыехаў і сын былога памешчыка з Лагазы. Вось яму, напэўна, той жа даносчык і расказаў пра дзейнасць Пятра Петракоўскага, якому на той час было каля 70 гадоў.
У сярэдзіне ліпеня 1941 года атрад карнікаў з сынам былога памешчыка ўварваўся ў Лагазу. Зразумела, што большасць людзей схавалася, пачуўшы гул аўтамабіляў. Салдаты вывелі з хаты Пятра Петракоўскага. Адзін з афіцэраў прапанаваў павесіць млынара за агітацыю супраць войскаў Германіі, але з гэтым не згадзіўся памешчыцкі сын, палічыўшы пакаранне лёгкім. Ён прапанаваў замест павешання прыгаварыць старога да 100 удараў плёткай у былым касцёле вёскі Гайна, папярэдне сагнаўшы да месца катавання ўсіх жыхароў. Людзі павінны былі бачыць, што кожнага, хто будзе супраць акупантаў, то закатуюць да смерці.
Пасля трох дзесяткаў удараў плёткай млынар згубіў прытомнасць, а плётка апускалася і апускалася на яго спіну, рассякаючы цела. Пётр пражыў яшчэ каля двух сутак і памер, не прыходзячы ў прытомнасць. Так загінуў мой прадзед, які быў выдатным чалавекам і сапраўдным патрыётам сваёй Радзімы. Не вярнуліся з вайны і ўсе яго чатыры сыны.
Другі невядомы герой -- Сцяпан Багдановіч. Ён быў першым трактарыстам у саўгасе "Лагаза". Трактар яму даверылі таму, што да гэтага працаваў памочнікам каваля і любіў розныя механізмы. Яго кожны раз прасілі наладзіць малацілку. Ды і плугі, якія прайшлі цераз яго рукі, заўсёды пласт лепш пераварочвалі. Чытаць інструкцыі па выкарыстанні трактара яму было цяжка. Вясковец гаварыў, што літары ў яго разбягаюцца, нібыта тыя мурашкі, і напэўна ўсё таму, што працуючы ў кузні, шмат глядзеў на полымя.
У справе навучання Сцяпану дапамагала яго жонка Феня, якая чытала тэкст, а ў чарцяжах мужык і сам добра разбіраўся. Трактар для яго стаў сапраўдным сталёвым сябрам. І ўсё было бы добра, але прыйшла вайна.
Пачуўшы словы Пятра Петракоўскага аб тым, што інвянтар патрэбна схаваць, то трактарыст вырашыў выратаваць і свайго сталёваго памочніка. Ён разабраў трактар на вузлы і дэталі, а потым іх, добра змазаўшы, закруціў у розныя анучы. Ноччу выкапаў яму, паклаў туды разабраны трактар, прыкрыў зверху шчытом з дошак, а потым прысыпаў усё гэта слоем зямлі. Потым на гэты слой зямлі кінуў некалькі дошак і зноў прысыпаў, і так некалькі разоў пакуль надзейна не замаскіраваў месца схованкі. Дапамагала разбіраць трактар і пазней захоўваць яго Аляксандра Дошко.
Хаваючы тэхніку, Сцяпан Багдановіч рызыкаваў не толькі сваім жыццём, але і жыццямі жонкі і чатырох сыноў. І так, у палоне страху , ён пражыў тры з лішнім гады, кожны дзень чакаючы прыходу акупантаў. Ён бачыў, што яны зрабілі з Пятром Петракоўскім, а таму на міласць не спадзяваўся, але ўсё абыйшлося.
Як толькі летам 1944 года Логойшчына была вызвалена ад немцаў, то людзі адразу ж пачалі ўзнаўляць разбураную гаспадарку. Сцяпан Багдановіч са сваёй памочніцай адкапаў трактар і сабраў яго. Яшчэ нідзе не было аніякай тэхнікі, а ў саўгасе "Лагаза" людзі карысталіся ўласным трактарам.
Я лічу, што падрастаючае пакаленне павінна ведаць пра Пятра Петракоўскага і Сцяпана Багдановіча, і зусім добра было бы, каліб у вёсцы якія-небудзь вуліцы былі названы ў гонар гэтых герояў.
адказаць
Да 1917 года пасяленне Лагаза было раздзелена на тры часткі. Калі ехаць з боку Лагойска, то з левага боку дарогі размяшчаўся маёнтак памешчыка, а з правага боку пачыналася Першая Лагаза і далей ішла Другая Лагаза. Калі ісці по дарозе з Лагазы да вёскі Кузевічы, то паміж вёскамі, з правага боку ад дарогі быў фальварк Пунішчы (Puniszcze), а з левага боку быў хутар Корзунаў. Фальварк Пунішчы быў разбураны ў канцы 20-х гадоў, калі праводзілі калектывізацыю. Напэўна будынкі былі перавезены ў вёску Кузевічы, там сустракалася прозвішча Раткевічы. У 70-х гадах мінулага стагоддзя ў канцы вёскі Лагаза пачалі будаваць вадасховішча. Для адсыпкі дамбы зямлю бралі і там, дзе стаяў фальварк Пунішчы. Цяпер пічога не ўказвае на тое, што тут былі нейкія пабудовы.
Хутар Корзунаў спалілі бандыты ў 1942 г. , якія называлі сябе партызанскімі сувязнымі. Усю сям'ю растралялі, каштоўныя рэчы пагрузілі на дзве падводы, а хутар падпалілі. Зразумела, што пазней усё гэта "спісалі" на паліцаеў і немцаў.адказаць
Добрый вечер. Может вы чтонибудь слышали про фамилия Грудзинский возле Логозы. Спасибо огромное заранее.адказаць
Poszukuję starych zdjęć /dom, zabudowania/ folwarku Puniszcze we wsi Łogoza położonego po prawej stronie polnej drogi z Łogozy do wsi Kuziewicze. Obecnie jest tam wzgórze z wykopanym dołem położone nad zalewem utworzonym z rzeczki Łogozinki. Do 1924 roku mieszkali tam moi przodkowie: Aleksander i Michał Rotkiewiczowie.адказаць
Деревня Логоза находится в кратере, который образовался от столкновения с Землёй огромного метеорита диаметром 650 метров. Диаметр кратера 13,5 км. Катастрофа произошла 42 млн. лет назад. Селение появилось на этом месте приблизительно в 8-9 веке. Старое поселение называлось Логозка. Здесь берёт своё начало и река Логозинка, которая в старые времена называлась Логозкой. Назвали так реку потому, что она течёт по низине, по логу. Реку образуют два ручья, один из которых берёт начало в д. Селец, а второй в том месте, где до 60-х годов была деревня Заельник. На западном берегу реки, на горе, у подножия которой находится сельский клуб, была небольшая крепость. Вершина у этой горы плоская, диаметром около 30 метров. Был вал, но в 60-х годах прошлого столетия его убрали, так как он мешал проведению сельхозработ. На север 300 метров от этой крепости было и старое кладбище. От названия реки Логозка получил своё название и древний город Логожск. Место, где был этот древний город видно с любой горы, где в старые времена была крепость Логожского укрепрайона. На территории Логозинского сельского совета находятся место не только, где был древний Логожск и место, где на глубине около одного километра лежит огромный метеорит, но и большая часть мест, где в далёкие времена были крепости Логожского укрепрайона. На снимке видно большое озеро, которое находится в конце деревни Логоза. Там, где дамба и находится на большой глубине тот метеорит, который 42 млн. лет назад и столкнулся с Землёй.адказаць